 |
Zeolitler hidratlı alümina silikat mineralleridir. Moleküler yapıları, 2-12 Angstrom büyüklüğünde milyonlarca kanal ve oyuğa sahip petek veya kafeslere benzer. Zeolit katyon değişim kabiliyeti veren düşük bağlanma enerjisine sahip su ve değişebilir katyonlar içerir. Su molekülleri ısıtıldığında kristalden kolayca çıkarılır ve yeniden emilir. Zeolitin uygulama alanları hem bilimsel hem de ticari açıdan Yer Bilimleri, Fizik, Kimya, Tarım, Hayvancılık, İnşaat Sanayileri ve Tıp Bilimleri kapsamındadır. Zeolit İsveçli jeolog Axel Fredrik Cronstedt tarafından 1756'da keşfedildi, ancak ticari olarak ancak 1960'ların sonlarında işlendi. Ülkemizde varlığı 1971 yılında tespit edilmiştir. Zeolit, hayvan yemi katkı maddesi, tarımsal toprak düzenleyici, gübre katkı maddesi, bitki yetiştirme, kedi kumu, toksik atık eliminasyonu, su filtrasyon tedavileri alanlarında geniş bir uygulama alanı ile Türkiye'de çok zengin maden yataklarına sahiptir. |
 |
Asidik veya bazik ortamdan anyon-katyon değişim kapasitesi ile toprağın pH dengesizliğini nötralize eder. Topraktaki fazla Amonyumu emer. Toprağın organik içeriğini artırın. Yüksek su geçirgenliğine sahip kumlu topraklarda daha iyi köklenme ortamı sağlar. |
| Adsorpsiyon kapasitesi hacminin %85 ila %135'i kadar su tutabilir. Yüksek ortam sıcaklıklarında vücudun içindeki su ile toprağı nemlendirir. Bu, buharlaşma yoluyla su kaybını veya yerçekimi ile uzaklaşmayı önler ve %46'ya varan su tasarrufu sağlar. |
| |
| Katı gübreler 7 gün içinde yağmur veya başka yollarla çözülemezse, Azotun %27 ila 35'i buharlaşır. Zeolit, bu suda çözünür besinleri (NPK) mikro boşluklarında yakalar ve yavaşça köklere teslim ederek %18 ila 25'e varan bir Gübre tasarrufu sağlar. Dünyanın %75'i sularla kaplı olmasına rağmen, bunun sadece %3'ü ağaçlandırmada kullanılabilir.
Küresel ısınma ve su rezervlerinin azalması göz önüne alındığında,
tamamen doğal ve zararsız Klinoptilolit kullanımı, insanlık ve
Doğal Gıdalar için çok önemlidir . |
| |
| Zeolit kullanımının önemi |
Doğal zeolitler harika bir hidrofilik özelliğe sahiptir. Kristal yapıları, çok düşük bağıl nem koşullarında bile suyu emmelerini sağlar. Kristal yapısı bu çoklu adsorpsiyon işlemi ile asla bozulmaz. Azot içeren gübreler fazla eklendiğinde toprak asitlenmesine neden olabilir. Bu durum besin kullanılabilirliğini azaltır ve ancak pH dengesi için toprağa zeolit ilavesi ile giderilebilir.
 |
Zeolit mineralinin en önemli özelliği, anyon iyonlarının ve nadir toprak elementlerinin kolayca adsorbe edildiği mikro gözenekli kristal yapısından kaynaklanan moleküler elek davranışıdır. Su molekülleri moleküler boşluklarda kolayca yakalanır ve sıcaklık arttığında minerali kolayca terk edebilir. |
| |
| |
| Zeolitin Bitki Yetiştiriciliğinde (Yetiştirme) Olumlu Etkileri |
 |
Doğal Zeolitin nem tutma özelliği, killi topraktaki fide köklerinin fazla yağmur ve gübrelemeden dolayı çürümesini engeller. |
| Ürenin parçalanmasından sonra oluşan amonyak mikro kanallarda emilir ve bu sayede amonyum ve nitratların toksik etkileri önlenir. |
| |
| Doğal zeolitin kumlu topraklarda ya da organik içeriği düşük topraklarda kullanılması çok ciddi bir gübre tasarrufu sağlar çünkü bu tip topraklar dışarıdan eklenecek çok fazla gübreye ihtiyaç duyar. Birçok ülkede çiftçiler, besin maddesi amonyum bazlı gübreyi toprakta yıkanmak yerine toprakta tutmak için doğal zeolit ilavesi kullanıyor. |
| |
| Doğal zeolit, amonyum (NH4) ve potasyum (K) iyonlarını mineral moleküler yapı içinde tutarak bu besin maddeleri ile yavaş yavaş kontrol altında tutar. |
| |
| Yaş Sebze ve Meyvelerin Taşınması ve Depolanmasında : |
| |
İşlem sırasında meyve ve sebzelerin üzeri doğal zeolit ile kaplanarak, toplama sırasında kullanılan ve çürümeye neden olan Etilen gazının etkisi en aza indirilir. Bu, özellikle bekleme süresi kısa olan ürünler için çürüme başlamadan önce daha uzun bir depolama süresine yol açar.
|
| |
Bu aynı zamanda tüccarların ve üreticilerin ürünün çürümesinden kaynaklanan kayıplarının da önüne geçmektedir.
|
| |
| |
|
