Kiraz Lambert Fidanı N11.866

Kiraz fidanları ile ilgili bilgiler;

Kirazın anavatanı Hazar Denizi, Güney Kafkasya ve Kuzey Anadolu; vişnenin ise İstanbul ile Hazar Denizi arasında uzanan Kuzey Anadolu Dağlarıdır. Hatta vişnenin botanikteki Latince adı Prunus cerasus, bu günkü Giresun’un eski adı olan Kerasus’dan gelmektedir. Kiraz ve vişnenin Avrupa kıtasına yayılması tohumlarının kuşlar ve hayvanlar tarafından taşınmalarıyla olmuştur. Amerika’ya ise kirazı kolonistler götürmüşlerdir. Çeşitlerin çoğu İngiltere’den ithal edilmiş olup, ilk modern kiraz yetiştiriciliğine Pasifik kıyılarındaki Oregon Eyaletinde başlanmıştır.

Dünyada  1500 civarında kiraz çeşidi mevcuttur. Yapılmakta devam eden ıslah çalışmaları ile günden güne bu sayı artmaktadır. Bununla beraber bölgeler itibariyle; aynı çeşit farklı isimlerle, farklı çeşitlerde aynı isimle adlandırılmıştır.

Kiraz dünyada geniş bir yayılım göstermesine rağmen; ticari üretimi  A.B.D, Türkiye, Fransa, İtalya, BDT’nin Avrupa kısmı önemli üretici ülkelerdendir. Üretim miktarı açısından iklime bağlı olarak ABD’den sonra 2. sırada gelmektedir. Memleketimiz üretim miktarı yüksek olmasına rağmen; üretim kalitesi ve ihraç edilebilir miktar yönünden istenilen seviyede değildir.

Kiraz memleketimizin her yöresinde az çok yetiştirilmekle beraber; temel geçim kaynağı olduğu illerimizi  Manisa, İzmir, Afyon, Isparta, Bursa, Kocaeli, Sakarya, Konya, Artvin, Zonguldak, Kastamonu ve Amasya olarak sıralayabiliriz.

Üretim miktarımız sürekli artmaktadır. Ağaç başına verim  25 kg civarındadır. Üretimimizin %10 gibi düşük bir miktarı ihraç edilebilmektedir.

Kiraz Fidanının İklim İstekleri Nelerdir?

Kiraz yetiştiriciliğinde iklim faktörlerinden en önemlisi sıcaklıktır. Çiçek tomurcukları –2,4 °C’ ye kadar dayanabildikleri halde, açmış çiçekler –2°C’ de donarlar. Vişnelerin odunsu kısımları ise –40 °C’ ye kadar dayanabilirler. Vişneler düşük sıcaklıklara kirazlardan daha fazla dayanırlar. İlkbaharda çiçeklenme kirazlardan daha sonra olduğu için vişne çiçeklerinin ilkbahar geç donlarından zarar görme olasılığı daha düşüktür.

Kirazlar için kış dinlenme istekleri vişnelerden daha önemli olup, dinlenmeden çıkabilmeleri için yeterli kış soğuğu almaları gerekmektedir. Soğuklama ihtiyaçları karşılanmamış kirazların çiçeklenmelerinde gecikme ve düzensizlikler görülmektedir. Lambert, Napolyon ve Bing gibi yüksek soğuklanmaya ihtiyaç gösteren kiraz çeşitlerinde daha belirgindir. Kirazlarda kış dinlenme isteklerini yeterince karşılayamayışı döllenme yönünden de sorun yaratmaktadır. Çünkü ılık geçen kışlardan sonra, düşük soğuklama ihtiyacı gösteren çeşit, yüksek soğuklama ihtiyacı gösteren çeşitten daha erken çiçeklendiğinden, bu iki çeşit birbirini tozlayıp dölleyemezler. Vişneler ise, kendine verimli olduğu için, bu konuda bir sorun yoktur. Genel olarak kiraz ve vişnelerde +7,2 °C’ nin altında soğuklama süresi 1100-1700 saattir.

Kiraz ve vişne yetiştiriciliğinde, yağışın yıl içinde düzenli olarak yayılması en uygun olanıdır. Genel olarak 600 mm yağış alan yerlerde kiraz, 400 mm yağış alan yerlerde ise vişne yetiştiriciliği sulamaya gerek kalmadan yapılabilir. Kiraz ve vişnelerde çiçeklenme ve meyve oluşumu esnasında havaların yağışlı gitmesi istenmez. Çünkü çiçeklenme zamanında yoğun yağmur döllenmeyi güçleştirir ve mantar zararının artmasına neden olur. Yine meyve olgunlaşması esnasında yağabilecek yağmur meyvelerin çatlamasına neden olarak, Pazar değerini düşürür.

Kiraz Fidanlarını Nerelerde Yetiştirelim?

Meyilli ve yamaç yerler tercih edilmelidir. Taban arazilere kiraz dikilecekse don tabakası tehlikesi oluşturmayacak yerler planlanmamalıdır.

Geçirgen, derin ve kolay işlenen kumlu – tınlı topraklarda kiraz iyi gelişir.

Kiraz Fidanları Tesis Edilirken Dikkatli Olunacak Yerler?

* Taban suyu yüksek yerlere,

* Don tabakası oluşturan yerlere,

*Yeterli toprak derinliği bulunmayan yerlerde kiraz tesis edilmemelidir.

Kiraz Fidanlarında Toprak seçimi;

 İyi drene edilmiş, derin, çok verimli, havalandırmaya elverişli ve yaz ayları devamlı sulanabilen topraklar kiraz yetiştiriciliği için uygundur. Kötü toprak drenajlarında ağaç zayıf gelişir, seyrek meye dalları meydana getirir, meyveler irileşmez, ve olgunlaşmadan dökülür. Gelişme, meyve iriliği ve meyve dökümlerinin önlenmesi bakımından kirazlar yaz ayları düzenli su isterler. Kuru topraklarda meyve küçük kalır, seyrek meyve dalları meydana getirir ve meyvenin kabuk ile çekirdek oranı artar. Ağır ve suyu drene edilmemiş topraklarda ağaçlar zayıf gelişir, meyve dalları seyrek kalır, meyveler irileşemez ve olgunlaşmadan dökülür. Ayrıca havalanmayan böyle topraklar, ağaçlarda zamklanmanın meydana gelmesine neden olur.

Kiraz Fidanları Ne zaman Dikilir?

Dikim zamanı: İlimizde dikim zamanı olarak fidanlarda su yürüme faaliyetinin durduğu sonbahar mevsiminden tomurcukların uyanmasına kadar geçen erken ilkbahar dönemine kadar meyve fidanı dikimi yapılabilir. Konya ilinde kışları sert ve soğuk geçtiği için fidan dikimi genel olarak erken ilkbahar döneminde yapılmalıdır.

Kiraz Fidanı Çukuru Nasıl Açılır?

Yerleşim düzenine göre fidanların yerleri işaretlenir. 60 cm genişliğinde 60 cm derinliğinde çukurlar açılır.

Fidanın kök kısmında yaralı kırılmış kökler kesilir. Dikimi yapılacak olan fidanların aşı yeri toprak üstünde kalacak şekilde dikimi yapılır. Dikimden sonra mutlaka fidanlara can suyu verilmelidir.

Çeşit Seçimi

Ülkemizde ihracat şansı en yüksek ve en popüler çeşit 0900 Ziraat’tır. Dünyada Türk kirazı diye ün salmıştır. Bu açıdan kirazda yeni çeşit arayışına girmek şimdilik yersiz görülmektedir.

0900 Ziraat Kiraz Çeşidinin Dölleyicileri;

0900 Ziraat kiraz çeşidi kendine kısır olup, mutlaka yabancı döllenmeye ihtiyaç gösterir. 0900 Ziraatının en iyi dölleyicileri: Lambert, Starks Gold (beyaz kiraz), Metron Late, Bigarreau Gaucher çeşitleridir.

Bahçe Tesisi ederken;

*  %10 nu Dölleyici çeşitten oluşmalı

*  Ayrılan bu dölleyicilerde en az 3 ayrı çeşitten oluşmalı

*  Her 4 dekar bahçe için bir arı kolonisi hesap edilmelidir.

Kiraz Fidanları Nasıl Budanır?

 Kiraz ağaçları dikine büyüyen ağaçlardır. Bu nedenle piramit veya değişik doruk dallı budama sistemleri tercih edilmelidir. Kiraz ve vişnenin meyve türleri içinde en az budamaya ihtiyaç duyan türler olduğu unutulmamalıdır. Dikimden sonraki birkaç yıl içerisinde budama ile ana dallar iyice oluşturulduktan sonra yapılacak budamalar kuruyan tacın iç kısmını sıkıştıran çok zayıf büyüyen ve ana dallarla rekabet edebilecek obur dalları kesmekten ibarettir. Fidan dikildiği yıl gözler iyice kabardığında 70-75 cm yükseklikteki uygun bir göz üzerindeki hafif eğimli tepe kesimi yapılmalıdır. Gözler kabarıp sürgünler 2-3 cm’ ye ulaşınca lidere rakip olabilecek, liderin altında ki 3-4 göz kopartılarak çıkartılmalıdır. Ayrıca aşı noktasından 40 cm yüksekliğe kadar olan sürgünler ve gözlerde çıkartılmalıdır. Böylece fidan üzerinde lider göz ve ana dalları oluşturacak 4 göz bırakılmış olur. Seçilen dört ana dalın ana gövde üzerinde birbirinde 25-30 cm uzaklıkta ve ana gövde ile aralarındaki açının 45-60 derece olması sağlanmalıdır. Kirazda dal açımı, ilk yıldan itibaren özellikle 3 yıl mutlaka yapılmalıdır. Dallar yere paralel konuma getirmeye çalışılmalıdır.

Kiraz Fidanlarında Hasat;

 Hasat olgunluğuna erişmiş meyveler yani çeşide özgü renk, tat, aroma ve iriliğe ulaşmış meyveler sıcak olmayan saatlerde elle ve sapları ile toplanmalıdır. Unutulmamalıdır ki erken hasatta meyveler istenilen tat, aroma ve iriliğe ulaşmamıştır. Geç kalındığında ise meyve yumuşar, sapları kurur ve yola dayanımı azalır. Toplanan meyveler 3-5 kg’lık sepet veya kovalar konularak taşınmalıdır. Bir işçi günde 50-100 kg kiraz toplayabilir. Kiraz bahçesinde dekara 800-1000 kg'lık ürün başarı olarak kabul edilmelidir. Yüksek verimli çeşitlerde bu miktar 1500 kg kadar da çıkabilir.

KİRAZ HASTALIK ve ZARARLILARI:

Kirazlarda yaygın olarak görülen hastalıklar Bakteriyel kanser, dal yanıklığı ve Monilya’dır. Kirazda en çok dikkat edilmesi gerekli zararlı kiraz sineğidir. Diğer zararlılardan kırmızı örümcek, kabuklu bitler, yazıcı böcek ve yaprak bükenler zaman zaman önemli sorunlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıntılı bilgi için Tarım İl ve İlçe Müdürlükleri’ne başvurunuz.